«O'jar, lekin tizim kuchliroq»
Saylovlardan so‘ng AQSh Ukrainadagi mojaroga barham berishni tezlashtirishga yordam berishi mumkin, biroq buni bir kunda amalga oshirib bo‘lmaydi, dedi Rossiya prezidenti matbuot kotibi Dmitriy Peskov.
Uning qo‘shimcha qilishicha, ayni paytda Ukrainadagi mojaroga barham berish rejalari haqida taxmin qilish o‘rinsiz va Rossiya hukumati “hamma narsani sinchiklab tahlil qiladi hamda kuzatib boradi”.
«Endi g'alabadan so'ng, Oval ofisga kirishga tayyorgarlik ko'riladi, ba’zan u yerga kirishda bayonotlar boshqacha tus oladi. Shuning uchun biz hamma narsani sinchkovlik bilan tahlil qilamiz, hamma narsani kuzatamiz hamda aniq so'zlar va aniq qadamlar asosida xulosa qilamiz», — deydi Peskov.
Xavfsizlik Kengashi raisining oʻrinbosari va Rossiyaning sobiq prezidenti Dmitriy Medvedev oʻzining Telegram-kanalida Trampning saylovdagi gʻalabasi Rossiya uchun yaxshi ekanini, chunki u Ukrainaga pul sarflashni yoqtirmasligini aytdi.
«Ammo Trampning biz uchun foydali bo‘lgan bir fazilati borki, u biznesmen bo‘la turib, pulni har xil ahmoq ittifoqchilarga, yomon xayriya loyihalariga va ochko‘z xalqaro tashkilotlarga sarflashdan nafratlanadi», — deb yozdi Medvedev.
Siyosatchi, shuningdek, yangi prezident Ukraina hukumatini qo‘llab-quvvatlash uchun qancha mablag‘ ajratishi kerakligi hozircha ma’lum emasligini ta’kidladi. Medvedevning so'zlariga ko'ra, yangi prezident «qaysar, ammo tizim kuchliroq».
Sankt-Peterburg davlat universitetining Amerika tadqiqotlari kafedrasi dotsenti Grigoriy Yarigin Medvedevning fikriga qo'shildi. RT bilan suhbatda u Tramp “nazoratsiz yirik moliyalashtirish”ga chek qoʻyishini, ammo qoʻllab-quvvatlashni butunlay toʻxtata olmasligini aytdi, chunki siyosatchi ortida harbiy-sanoat kompleksi korxonalari va harbiy taʼminotga bogʻliq boʻlgan AQShning turli sanoat guruhlari turibdi.
«Aytaylik, agar Donald Tramp saylovda g‘alaba qozonsa, AQSh Ukrainadagi urushdan manfaatdor emasligi, mojaroga aloqasi yo‘qligi va undagi ishtirokni yevropaliklarga topshirish kerakligi haqida gapiradi», — deydi Yarigin.
«Ritorikani tezda o'zgartirishi mumkin»
Senator Aleksey Pushkovning fikricha, AQShdagi saylovlar Yevropada "chuqur umidsizlikka" sabab bo'ladi, chunki Yevropa yetakchilari demokrat nomzod Kamala Harris prezident bo‘lishiga umid qilishgan.
«Harrisga umid bog‘lanishi nafaqat ularning mafkuraviy yaqinligi, balki yevropalik siyosatchilarning uzoqni ko‘ra olmasligi, yelkaniga tarix shamoli tegib turganiga o‘xshash g‘alati g‘oyalari hamda media ustidan butkul nazorat orqali har bir g‘arblikni, hatto Harrisni ham boshqarish mumkinligiga ishonch bilan bog‘liq», — deydi Pushkov.
Uning ta'kidlashicha, bu vaziyatdan foyda ko'radigan yagona Yevropa yetakchisi Vengriya Bosh vaziri Viktor Orbandir, chunki uning vakolati keskin oshadi. Buyuk Britaniya Bosh vaziri Key Starmer esa endilikda AQSh hukumati bilan yaxshi munosabatlarni saqlab qolishi qiyin.
Davlat Dumasining Xalqaro ishlar bo'yicha qo'mitasi raisining birinchi o'rinbosari Aleksey Chepa ham xuddi shunday fikrda. Uning so‘zlariga ko‘ra, Trampning g‘alabasidan keyin Yevropa Ittifoqi “kutish va kuzatish” yondashuvini qo‘llaydi. Chepa, shuningdek, Trampning saylovlardagi g‘alabasi fonida Ukrainada xaos boshlanishini tan oldi.
«Frontlardagi vaziyat Ukraina Qurolli kuchlari uchun allaqachon og‘irlashgan, endi yanada falokatliroq bo‘ladi. Menimcha, dezeratsiya ham, Ukrainadan emigratsiya ham keskin ortadi», — deya ta’kidlaydi Chepa.
Siyosatshunos va Mintaqaviy siyosatni rivojlantirish jamgʻarmasi prezidenti Ilya Grashchenkov oʻzining Telegram-kanalida Donald Tramp Rossiya bilan muzokaralar olib borishda foydaliroq va u bilan “murosaga kelish osonroq” ekanini taʼkidladi, chunki Rossiya elita AQShning yangi prezidenti bilan uchrashish imkoniyatiga ega. Shu bilan birga, uning so'zlariga ko'ra, bunda ayrim qiyinchiliklar ham mavjud.
«Tramp Yangi asr va global dunyodan emas, balki biz tushunadigan yaxshi eski neftchilar va VPK kuchlaridan bo‘lgan «frontmen». Biroq, hozir ular bilan kelishuvga erishish oson emas», — deydi Grashenkov.
Ekspertning fikricha, Donald Tramp “kontseptual jihatdan Putinga yaqinroq”, ammo asosiy xavf ham aynan shunda.
«Saylov yoʻli bilan Tramp endi haqiqatan ham Rossiya bilan munosabatlarni normallashtirishga harakat qilishi mumkin, chunki yangi sovuq urush amerikaliklar uchun unchalik yaxshi emas. Ammo Tramp tufayli AQShda fuqarolar urushi boshlanishi haqidagi asosiy taxmin hamon o‘ta xayoliydek ko‘rinadi. Yangi saylangan prezidentning o‘zi esa saylovdagi g‘alabadan so‘ng elita qatlamining qo‘llab-quvvatlashiga erishishga urinib, ritorikasini tezda o‘zgartirishi mumkin», — deya xulosa qildi u.
Davlat dumasi deputati Aleksandr Tolmachev ham Rossiya va AQSh o‘rtasidagi munosabatlar o‘zgarishiga umid qilmoqda. Lekin u RIA Novosti bilan suhbatda Amerikaning har qanday prezidenti «birinchi navbatda o‘z vataniga xizmat qilishini» unutmaslikka chaqirdi.
«Oq uyda hech kim, albatta, Rossiya yoki boshqa davlatlar aholisining manfaatlarini jiddiy o‘ylamaydi. Biroq Amerika Qo'shma Shtatlari bilan munosabatlarimiz biroz iliqlashadi, deb umid qilishimiz mumkin. Bunday umid har qanday rahbar bilan munosabatlarga hamisha mos keladi va Amerikaning birinchi shaxsi ham bundan mustasno emas», — deya ta’kidladi deputat.
Davlat Dumasining Xalqaro ishlar bo‘yicha qo‘mitasi raisi, shuningdek, Trampning g‘alabasi bilan “Respublikachilarda Ukraina mojarosiga yanada konstruktiv yondashish” imkoniyati paydo bo‘lishi mumkinligini taxmin qildi.
«Trampning Putin bilan munosabatlarini do'stona deyish qiyin»
Siyosiy konyuktura markazi direktori o‘rinbosari Mixail Karyagin «Trampning ikkinchi muddati haqida hech kimda illyuziya yo‘qligini» aytdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, munosabatlarni yaxshilash umidlari 2009-yilda puchga chiqqan va Donald Tramp birinchi marta AQSh prezidenti bo‘lgach, Rossiyaga qarshi «kurs»ni davom ettirgan. Karyagin, shuningdek, Trampning Ukrainadagi mojaroni hal qilish bo‘yicha saylovoldi va’dalariga shubha bildirdi.
«O'shandan beri Ukraina Qurolli Kuchlari Kursk viloyatida harakat qilmoqda, Rossiya Qurolli Kuchlari amalda DXRning ma'muriy chegaralariga yetib bordi va hozirgacha Ukraina armiyasi shaxsiy tarkib bilan o'ta jiddiy muammolarni boshdan kechirmoqda. Shu sababli, iyul oyida men vaziyatni Trampning tinchlik rejasi bor yoki yo‘qligi emas, balki yuz berayotgan voqealar aniqlashtirishini aytgan edim», — deydi Karyagin.
Biroq, ekspert yaqin kelajakda «muammoni tinch yo'l bilan hal qilish masalalarida qandaydir harakat» boshlanishi mumkinligiga ishonchi komil. U, shuningdek, yangi prezident Ukrainaga moliyaviy yordam berishdan bosh tortishiga umid qilmaslik kerakligini va bundan foyda yo‘qligini qo‘shimcha qildi.
Asliddin NORBEKOV tayyorladi
