Bugungi kunda Yer sayyorasi aholisining har oltinchisi ekologik nomaqbul sharoitlarda yashamoqda. So‘nggi 25 yilda atmosferaning o‘zgarishi eng yuqori darajaga yetgan. Dunyoda iqlim migrantlari soni ko‘payib bormoqda. 2050-yilga borib ularning soni 216 millionga yetishi mumkin.
O‘zbekistonda yiliga 2 million 300 ming tonnagacha turli ifloslantiruvchi moddalar atmosfera havosiga chiqariladi. Shundan 63 foizi transport vositalariga to‘g‘ri keladi. Toshkent shahrida esa yiliga o‘rtacha 222-223 ming tonna ifloslantiruvchi moddalar atmosferaga chiqarib yuborilsa, shundan 90 foizi transport vositalari hissasiga to‘g‘ri keladi. RM2,5 dispers zarrachalari iqlim o‘zgarishi, cho‘llanish va transportlardan chiqayotgan zaharli moddalar evaziga yuzaga kelmoqda. Bu zararli zarrachalar suyuq holda ham bo‘lishi mumkin va havoda muallaq tura oladi.
Shuningdek, mamlakatning suv-botqoq hududlaridagi qushlarning muhofazasi, iqlim o‘zgarishining sabablari, suv tanqisligi bilan bog‘liq muammolarga ham to‘xtalib o‘tildi.
Dunyodagi chuchuk suv zaxiralarining 70 foizi qishloq xo‘jaligi sohasida ishlatiladi. O‘zbekistonda esa bu ko‘rsatkich qariyb 90 foizni tashkil etadi. Toshkent shahrida sutkada ishlatiladigan o‘rtacha suv miqdori dunyoning boshqa ko‘plab shaharlariga nisbatan ancha yuqori. Yerosti suvlari sathi ham pasayib ketmoqda.
Majlisda mamlakatdagi ekologik muammolarni bartaraf etish mavzulari 2025-yilgi Davlat dasturi loyihasida aks etganligi qayd etildi. Biroq, ekologik hayot murakkablashib borayotgan ushbu davrda holatni yaxshilash uchun nimalar qilish muhim?
Havo ifloslanishini kamaytirish uchun nima qilish kerak?
- Elektromobillar va gaz bilan ishlaydigan transport vositalariga o‘tish;
- Jamoat transportidan foydalanishni ko‘paytirish va rivojlantirish;
- Velosiped yo‘laklarini ko‘paytirish va piyoda yurishni rag‘batlantirish;
- Zavod va fabrikalar uchun zamonaviy filtrlar va tozalash tizimlarini joriy etish;
- Qurilish jarayonlarida chang va ifloslanishni kamaytirish uchun ho‘l usuldan foydalanish;
- Qum, ssement va boshqa materiallarni ochiq havoda saqlashni taqiqlash;
- Ko‘mir o‘rniga ekologik toza energiya manbalaridan foydalanish;
- Yangi daraxt va o‘simliklar ekish, mavjud yashil hududlarni saqlash;
- Atmosfera havosini tozalashga yordam beruvchi maxsus o‘simliklar ekish;
- Shaharlarda havo ifloslanishi darajasini o‘lchaydigan sensor va monitorlarni o‘rnatish;
- Plastmassadan foydalanishni kamaytirish va chiqindilarni qayta ishlashni rag‘batlantirish;
Ushbu choralar nafaqat havo sifatini yaxshilash, balki aholining sog‘lig‘ini saqlash, hayot sifatini oshirish va kelajak avlod uchun toza muhit yaratish mumkin.
.webp&w=3840&q=75)
