O‘zbekistonga kelganlarning umumiy soni 241,8 ming kishini tashkil etdi, ulardan 103,4 ming nafarini erkaklar, 138,4 ming nafarini ayollar tashkil etdi. Shaharlarga kelganlar soni 182,2 ming kishiga, qishloq joylarga 59,6 ming kishiga yetdi.
Yosh guruhlari bo‘yicha kelganlarning 11,5 foizini mehnatga layoqatli yoshdan pastlar, 80,7 foizini mehnatga layoqatli yoshdagilar, 7,8 foizini mehnatga layoqatli yoshdan kattalar tashkil etdi.
Xorijdan O‘zbekistonga doimiy yashash uchun kelganlarning eng katta ulushini Rossiya Federatsiyasi (36,5 foiz) va Qozog‘istondan (24,2 foiz) kelganlar tashkil etadi. Kelganlarning 10,8 foizi Tojikistondan, 6,9 foizi Qirg‘izistondan, 2,5 foizi Turkmanistondan, 19,1 foizi boshqa davlatlardan hisoblanadi.
Immigrantlarning eng katta ulushi — 38,1 foizi — Toshkent shahriga, 13,4 foizi — Toshkent viloyatiga, 5,5 foizi — Farg‘ona viloyatiga, 5,5 foizi — Samarqand viloyatga va 5,1 foizi — Navoiy viloyatiga kelgan.
Xorijliklarning O‘zbekistonni tanlashiga bir qator sabablar bor. Avvalo, mamlakatning geografik joylashuvi va qo‘shni davlatlar bilan tarixiy-madaniy aloqalari bunda muhim rol o‘ynaydi. O‘zbekistonning siyosiy barqarorligi va xavfsizligi, iqtisodiy imkoniyatlar, yashash uchun qulay sharoitlar ham xorijliklarni o‘ziga tortmoqda.
Shuningdek, qonunchilikdagi qulayliklar, xususan, doimiy yashash ruxsatnomasini olish jarayonining soddalashtirilgani ham chet elliklarning diqqatini jalb qilmoqda. Ta’lim va tibbiy xizmatlarning rivojlanib borayotgani ham ko‘pchilik uchun muhim omil bo‘lib xizmat qiladi.
O‘zbekiston xorijliklar uchun nafaqat yashash, balki yangi imkoniyatlar yaratish va o‘z hayotini yaxshilash uchun istiqbolli mamlakat sifatida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda.
Chiqib ketganlar soni 250,4 ming kishini tashkil etdi, jumladan, 107,5 ming erkak, 142,9 ming ayol. Shahardan ketganlar 173,6 ming kishini, qishloqdan ketganlar 76,8 ming kishini tashkil etdi.
Yosh guruhlari bo‘yicha chiqib ketganlarning 12 foizi mehnatga layoqatli yoshga to‘lmagan, 80 foizi mehnatga layoqatli yoshdagilar, 8 foizi esa mehnatga layoqatli yoshdan kattalardir.
O‘zbekistondan doimiy yashash uchun ketayotganlarning asosiy ulushi Qozog‘istonga bormoqda (81,1 foiz). Undan keyingi o‘rinlarda Rossiya (14,8 foiz), Janubiy Koreya (0,9 foiz), Qirg‘iziston (0,7 foiz), Turkmaniston (0,4 foiz), boshqa davlatlar (2,1 foiz).
Buning asosiy sabablari bir necha omillar bilan bog‘liq. Birinchidan, iqtisodiy imkoniyatlarning kengroq bo‘lishi, ya’ni ish haqi va ish o‘rinlari bilan bog‘liq sharoitlar chet elda ko‘proq bo‘lishi ko‘pchilikni o‘ziga jalb qilmoqda. Ayniqsa, Qozog‘iston va Rossiyada ish haqi yuqoriligi va mehnat bozoridagi ehtiyoj bunga turtki bermoqda.
Ikkinchidan, chet elda ta’lim olish va malaka oshirish istagi yoshlar orasida katta talabga ega. Ko‘pchilik uchun bu professional rivojlanish va yangi imkoniyatlarga yo‘l ochadi. Shuningdek, oilaviy omillar, ya’ni chet elda qarindosh va tanishlarning mavjudligi ham bu
jarayonni osonlashtiradi.
Uchinchidan, yashash sharoitlari va ijtimoiy xizmatlar sifatining yuqoriligi, jumladan, tibbiyot, ta’lim va uy-joy bilan ta’minlanish kabi omillar ham muhim rol o‘ynamoqda. Bundan tashqari, katta o‘zbek diasporasining mavjudligi yangi kelganlarga moslashishda yordam berishi bilan muhim omil sanaladi.
Shu bilan birga, mamlakat ichida ish o‘rinlarini yaratish, ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish, ta’lim va malaka oshirish imkoniyatlarini kengaytirish, shuningdek, chet eldagi o‘zbek diasporasi bilan yaqindan ishlash orqali bu jarayonni tartibga solish mumkin. Ushbu muammolarni hal qilish O‘zbekistonning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
