Olimlar 4400 yillik shumer afsonasini tarjima qildi

Olimlar 4400 yil avvalgi shumer afsonasini o‘z ichiga olgan loy taxtakachni to‘liq tarjima qilib, tarixiy kashfiyot e’lon qildi. Cambridge University’ning yozishicha, Ni 12501 raqamli taxtakach Ibtidoiy sulolalar davri (taqriban miloddan avvalgi 2540–2350 yillar) ga tegishli bo‘lib, u qadimgi Shumerning muqaddas markazi — Nippur shahrida topilgan.

Bu taxtakach XIX asrdayoq kashf etilgan bo‘lsa-da, uning mukammal tarjimasi faqat hozirga kelib e’lon qilindi. Unda yomg‘ir ma’budi Ishkurning Kur deb atalmish zulmat ostidagi olamda asirlikka tushgani, uni qutqarish uchun otasi — oliy iloh Enlil boshchiligida ilohlar kengashi tuzilgani bayon etiladi. Ammo Ishkurga yordam berishga faqat Lisa rozi bo‘ladi — u iloh emas, balki hiylakor va aqlli maxluq sifatida tasvirlangan.

Afsonaning qolgan qismi to‘liq emas. U Lisaning Kurga kirib, u yerdagi taomlardan yuz o‘girgani va ularni o‘z idishlariga yashirib olganidan so‘ng to‘xtab qoladi. Olimlar Ishkur qutqarilgani yoki yo‘qligi haqida hech qanday aniq ma’lumot yo‘qligini ta’kidlaydi.

Tadqiqot muallifi doktor Yana Matushakning fikricha, Ishkur mesopotamiyaliklar uchun muhim iloh bo‘lgan, chunki bu hududda yomg‘ir kam bo‘lgan va asosiy suv manbai Dajla va Furot daryolaridan kelgan suv bo‘lgan. Afsonada baliqqa to‘la daryolar, rang-barang sigirlar va hosildor yerlar kabi mo‘l-ko‘lchilik ramzlari ham aks etgan.

Olimlar bu afsonada Lisaning oqilona qutqaruvchi sifatidagi tarixdagi ilk obrazlaridan biri sifatida namoyon bo‘lishini ta’kidlashmoqda. O‘lim, hiylakorlik va mavsumiy qayta tug‘ilish motivlari keyingi mesopotamiya afsonalarida ham uchraydi. Ushbu bo‘lak esa Shumer mifologiyasi va dunyoqarashini tushunishda noyob manba hisoblanadi.