Unda Baxtizin kelgusida aholi qirilib ketishining oldini olish uchun “maxsus demografik operatsiya kerakligini” taʼkidlagan. Chunki uning fikricha aholining kamayib ketishi halokatli oqibatlarga olib keladi.
“Biz yiliga 500-600 mingdan qisqarib bormoqdamiz. Bu hududimiz kattaligi va iqtisodiyot uchun zarur oʻsish surʼatlarini saqlab turishda koʻp sonli insonlar kerak boʻlishini hisobga olganda milliy xavfsizlikka tahdid tugʻdiradi. Binobarin, mamlakat aholisi oʻrnini nafaqat toʻldirish, balki sonini oshirish ham bugunning asosiy vazifalaridan biri boʻlib qolmoqda”, — degan Baxtizin.
U BMTning asr oxirlariga borib Rossiya aholisi 120,5 mln kishigacha qisqarishi toʻgʻrisidagi prognozini eslatib oʻtgan. Ekspert Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti tomonidan moliyalashtiriladigan institutning 106 mlnlik pessimistik prognozi ham borligiga eʼtibor qaratgan.
Rossiyada tugʻilishlar sonini koʻpaytirishning samarali usullaridan biri sifatida Baxtizin dezurbanizatsiyani tilga olgan — bunda mamlakat hududi boʻylab aholi soni teng taqsimlanadi va insonlarning yashash maydonlari kengaytirib beriladi. Lekin u bunday tajribalar boshqa davlatlarda natija bermaganini ham eslatib oʻtgan. Chunki qishloq joylari turmush kechirish darajasiga koʻra, megapolislarga yutqazadi.
“Bizda ham shunga oʻxshash harakat boʻldi — “Uzoq Sharqdan bir gektar” loyihasi, lekin u ham mohiyatan biror natijaga olib kelmadi, chunki potensial koʻchib oʻtadiganlarni ajratilayotgan yerning sifati va u yerni obodonlashtirish uchun koʻtarma pullar qoniqtirmadi. Uyni qaysi pulga qurish kerak, odamlar? Eng asosiysi esa: odamlar koʻchib oʻtishga tayyor boʻlishi uchun rivojlangan infratuzilma boʻlishi kerak. Bularning barchasi katta investitsiyalar talab qiladi”, — degan Baxtizin.
Uning qoʻshimcha qilishicha, RFA prognozlari Rossiyada tugʻilish darajasi yanada tushib ketishini koʻrsatmoqda, bunga sabab 15-19 yosh orasidagi tugʻadigan yoshdagi, shuningdek 20-29 yosh orasidagi eng reproduktiv ayollar sonining sezilarli qisqarishidir. “Bizning hisob-kitoblarga koʻra, 2030-yilga borib, bunday ayollar soni 9 foizga qisqaradi”, — degan Baxtizin.
2023-yil yakunlariga koʻra Rossiyada tugʻilish koeffitsiyenti (reproduktiv yoshdagi bir ayolga toʻgʻri keladigan oʻrtacha bola soni) 1,4 ga tushib ketgan, bu esa soʻnggi 17 yilning eng minimum natijasidir. Tugʻilayotgan chaqaloqlar soni esa 10 yildan buyon qatorasiga qisqarib bormoqda. RF prezidenti Vladimir Putinning may oyida imzolangan farmoniga koʻra, 2030-yilga borib tugʻilish koeffitsiyentini 1,6 ga, 2036-yilda 1,8 ga koʻtarish talab qilingan.
“Prezident qoʻygan bu maqsadli koʻrsatkichlarga erishish uchun mamlakatga maxsus demografik operatsiya kerak”, — deya muxtasar qilgan Baxtizin, bunga faqat ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirishga katta moliyaviy sarmoyalar kiritish va sogʻliqni saqlash tizimini qoʻshimcha moliyalashtirish bilan erishish mumkinligiga ishora qilib. Shuningdek, u zarur choralar qatorida ijtimoiy taranglikni pasaytirish lozimligini ham sanab oʻtgan.
